อิเหนา : อิเหนาหลงนางจินตะหรา (๒๐)

อิเหนาหลงนางจินตะหรา
ช้า
๏ ทอดองค์ลงกับที่บรรจถรณ์	ให้อาวรณ์หวังถวิลถึงจินตะหรา
องค์อ่อนถอนฤทัยไปมา	มิได้ตรัสจำนรรจาพาที
ลืมเลยเสวยสรงทรงสุคนธ์	แต่พลิกกลับสับสนอยู่บนที่
ไม่เป็นอารมณ์สมประดี	ภูมีกลัดกลุ้มคลุ้มใจ
พระหัตถ์ซ้ายก่ายเขนยคะนึงคิด	เจ็บจิตประชวรเช่นเป็นไข้
แสนกระสันรันทดหฤทัย	พระมิได้วายอาวรณ์ร้อนรน ฯ
ฯ ๖ คำ ฯ
ร่าย
๏ บัดนั้น	พระพี่เลี้ยงประหลาดจิตคิดฉงน
ดูพระจริตติดพิกล	บรรทมทั้งเครื่องต้นที่ทรงมา
จึงเข้าไปช่วยเปลื้องเครื่องทรง	ให้พระองค์ทรงผลัดภูษา
แล้วกราบทูลไปมิได้ช้า	พระจึงอุตส่าห์สะกดใจ ฯ
ฯ ๔ คำ ฯ
๏ เมื่อนั้น	ระเด่นมนตรีศรีใส
จึงตอบทั้งสี่พี่เลี้ยงไป	เมื่อไม่เห็นวิตกในอกเลย
อันความทุกข์เหลือทุกข์ครั้งนี้	จะคิดฉันใดดีนะพี่เอ๋ย
แม้นมิได้สู่สมชมเชย	ที่ไหนเลยน้องจะมีชีวา ฯ
ฯ ๔ คำ ฯ
๏ บัดนั้น	พี่เลี้ยงบังคมเหนือเกศา
จึ่งทูลตอบปลอบให้ชอบอัชฌา	พระอย่ารันทดกำสรดทรง
จงระงับดับโศกเสียก่อน	ภูธรอุตส่าห์เสวยสรง
อันพระธิดาโฉมยง	ไหนจะพ้นพระองค์อย่าสงกา
จะทูลโลมเล้าสักเท่าใด	พระมิได้วายเทวษถวิลหา
พี่เลี้ยงทั้งสี่มีอัชฌา	ซุบซิบปรึกษาพาที ฯ
ฯ ๖ คำ ฯ เจรจา
๏ บัดนั้น	ปาเตะเสนาบดีศรี
เวลาเฝ้าก็เข้ามาอัญชลี	เห็นภูมีไสยาสน์ประหลาดใจ
จึงถามยะรุเดะลูกชาย	พระโฉมฉายประชวรหรือไฉน
ช่างไม่บอกสักคำทำอย่างไร	เหตุผลก็มิให้ผู้ใหญ่รู้ฯ
ฯ ๔ คำ ฯ
๏ บัดนั้น	ยะรุเดะอิดเอื้อนเยื้อนอยู่
หันหน้ามาทางบานประตู	ยิ้มพลางทางดูตากัน ฯ
ฯ ๒ คำ ฯ
๏ บัดนั้น	ประสันตาแสนกลคนขยัน
ทำเฉยหน้าแล้วว่าไปพลัน	ประชวรมาแต่วันถึงเวียงชัย
พระโรคเรื้อรังประทังอยู่	ไม่สุดรู้มดหมอพอแก้ไข
หรือชะรอยทรงกระบี่วันนี้ไซร้*	จะเป็นไข้เนื้อขาดประหลาดนัก
ดูอาการที่ทำให้คร่ำครวญ	จะประชวรสิ่งใดไม่ประจักษ์
แม้นได้โอสถรสรัก	เห็นไม่พักนวดฟั้นจะพลันคลาย
เจ้าจอมหม่อมลุงได้เมตตา	ช่วยเข้าไปขอยามาถวาย
ที่พระร้อนรนกระวนกระวาย	นั่นแหละเห็นจะหายเป็นมั่นคง ฯ
ฯ ๘ คำ ฯ
๏ บัดนั้น	ปาเตะตกใจตะลึงหลง
จึ่งทูลเล้าโลมพระโฉมยง	พระบิตุรงค์กำชับรับสั่งมา
การพระศพเสร็จสรรพให้กลับไป	ปานนี้ภูวไนยจะคอยหา*
อันพระน้องนุชบุษบา	พระบิตุเรศเจตนาไปกล่าวไว้
ยังแต่จะเสกสองให้ครองกัน	เป็นปิ่นกุเรปันกรุงใหญ่
อันจะเลี้ยงพระน้องสองเวียงชัย	รู้ไปถึงดาหาธานี
เกลือกจะไม่ปลดปลงให้นงลักษณ์	จะเกิดเหตุใหญ่นักพระโฉมศรี
ทั้งจะได้แค้นเคืองแสนทวี	พระภูมีจงถวิลจินดา ฯ
ฯ ๘ คำ ฯ
๏ เมื่อนั้น	พระสุริย์วงศ์อสัญแดหวา
ไม่ตอบถ้อยคำจำนรรจา	ให้เคืองขัดอัธยาในอารมณ์
พระผินผันหันพักตร์เมินหนี	แล้วหยิบผ้ามาคลี่ทรงห่ม
พลางสะท้อนถอนถ่ายระบายลม	แกล้งทำเหมือนบรรทมหลับไป ฯ
ฯ ๔ คำ ฯ
๏ บัดนั้น	ปาเตะเสนาอัชฌาสัย
มิรู้ที่จะผ่อนผันฉันใด	ก็ออกไปจากที่แท่นทอง ฯ*
ฯ ๒ คำ ฯ
๏ เมื่อนั้น	พระโฉมยงทรงโศกเศร้าหมอง
ยิ่งคิดพิสมัยใจปอง	พระนิ่งนึกตรึกตรองไปมา
อันระเด่นบุษบาตุนาหงัน	ตามวงศ์อสัญแดหวา
แต่มิได้มีใจเจตนา	เหมือนระเด่นจินตะหรายุพาพาล
ชะรอยวาสนาได้สร้างไว้	เผอิญให้จงรักสมัครสมาน
จะว่าไปก็ในวงศ์วาน	เยาวมาลย์ก็มิใช่หาไหนมา
มาตรแม้นสองกษัตริย์จะขัดเคือง	มิให้กูอยู่เมืองหมันหยา
ก็จะพาดวงใจไคลคลา	ไปมะงุมมะงาหราสำราญ
แต่บรรทมนิ่งนึกตรึกไตร	จนอุทัยรุ่งแจ้งแสงฉาน
เสด็จจากแท่นรัตน์ชัชวาล	มาสระสรงชลธารทันใด ฯ
ฯ ๑๐ คำ ฯ
๏ ลูบไล้สุคนธาอ่าองค์	บรรจุทรงเครื่องประทานใหม่
แล้วทรงอาชาคลาไคล	เสนาใสตามเสด็จจรลี ฯ
ฯ ๒ คำ ฯ เชิด
๏ ครั้นถึงลงจากอัสดร	บทจรเข้าในปราสาทศรี
บังคมสองประหมันทันที*	พลางดูเทวีไม่วางตา ฯ*
ฯ ๒ คำ ฯ
๏ เมื่อนั้น	ระตูผู้ผ่านหมันหยา
ทอดพระเนตรดูอิเหนานัดดา	เห็นพักตราเสร้อยเศร้าก็เข้าใจ
จึ่งบัญชาถามด้วยความรัก	เป็นไรผิวพักตร์จึ่งหม่นไหม้
หรือโรคายายีประการใด	ด่วนเข้ามาไยไม่สบาย ฯ
ฯ ๔ คำ ฯ
๏ เมื่อนั้น	ระเด่นมนตรีเรืองฉาย
ประสานหัตถ์เคารพอภิปราย	วันตีกระบี่ถวายภูวไนย
ให้ตึงตัวไปทั่วสารพางค์	จิตใจเหมือนอย่างจะเป็นไข้
หยุดช้ากลัวว่าจะมากไป	จึ่งแข็งใจเข้ามาอัญชลี
ทูลพลางทางชำเลืองแลมา	ดูระเด่นจินตะหรามารศรี
ความรักสลักทรวงแสนทวี	ภูมีถอนใจไปมา ฯ
ฯ ๖ คำ ฯ
๏ เมื่อนั้น	องค์ประไหมสุหรีเสนหา
พิศดูรู้รหัสพระนัดดา	จึ่งกล่าวรสพจนาพาที
เพียงพระเข้าสู่สวรรคต	ตั้งแต่กำสรดหมองศรี
พร่ำกินน้ำตาทุกนาที	น้านี้เปลี่ยวเปล่าเศร้าใจ
ได้เห็นหน้านัดดาค่อยผาสุก	พอบรรเทาเบาทุกข์ที่โหยไห้
เจ้าจงอยู่ด้วยน้าอย่าคลาไคล*	สักเดือนหนึ่งจึงไปพารา ฯ
ฯ ๖ คำ ฯ
๏ เมื่อนั้น	อิเหนากุเรปันก็หรรษา
ชื่นชมด้วยสมดั่งจินดา	รับรสพจนาวาที
พลางเยื้อนแย้มยิ้มพริ้มเพรา	ค่อยบรรเทาทุกข์ที่หมองศรี
แล้วชำเลืองแลดูพระบุตรี	ภูมีปฏิพัทธ์ผูกพัน ฯ
ฯ ๔ คำ ฯ
๏ เมื่อนั้น	ระตูผู้ผ่านไอศวรรย์
ครั้นเวลาสายศรีวีวรรณ	ก็จรจรัลเข้าที่บรรทมใน ฯ
ฯ ๒ คำ ฯ เสมอ
๏ เมื่อนั้น	ระเด่นมนตรีศรีใส
เสด็จทรงอาชาคลาไคล	กลับไปประเสปันมิทันช้า ฯ
ฯ ๒ คำ ฯ เชิด
๏ ครั้นถึงลงจากม้าที่นั่ง	ขึ้นมายังตำหนักที่ข้างหน้า
เปลื้องเครื่องประดับองค์แล้วตรงมา	เข้าห้องไสยาฉับพลัน ฯ
ฯ ๒ คำ ฯ
๏ พระนิ่งนึกตรึกคิดพิศวง	ตะลึงหลงอาลัยใฝ่ฝัน
ทอดองค์ลงกับที่แท่นสุวรรณ	แสนวิโยคโศกศัลย์รัญจวน
โอ้จะคิดผ่อนผันฉันใด	จึ่งจะได้โฉมงามทรามสงวน
พลางสะท้อนถอนใจใคร่ครวญ	ปั่นป่วนไม่เป็นสมประดี
พระลืมล่วงเวลาสรงเสวย	กรกอดกับเขนยอยู่ในที่*
ความรักหนักทรวงแสนทวี	ภูมีเศร้าสร้อยละห้อยใจ ฯ
ฯ ๖ คำ ฯ