อิเหนา : อิเหนาเข้าเฝ้าท้าวหมันหยา (๕๓)

อิเหนาเข้าเฝ้าท้าวหมันหยา
ร่าย
๏ บัดนั้น	หญิงชายประชาชาวกรุงศรี
รู้ว่าระเด่นมนตรี	เสด็จเข้าธานีก็ปรีดา
บ้างอุ้มลูกอุตลุดฉุดหลาน	ลนลานลงจากเคหา
สามหนุ่มกลุ้มเกลื่อนกันมา	ตั้งตาคอยดูภูวไนย
ครั้นเห็นธงทวนกระบวนแห่	พิศวงหลงแลไม่เมินได้
บ้างชมธงฉานธงชัย	ชมพวกพลไกรโยธา
ครั้นเมื่อเห็นองค์พระทรงธรรม์	กั้นกลดพื้นสุวรรณโอ่อ่า
ต่างพินิจพิศพลางไม่วางตา	จนลืมวันทาพระภูธร
บ้างอำนวยอวยพรอยู่อึงมี่	ให้ได้กับพระบุตรีดวงสมร
อยู่เย็นเป็นศรีพระนคร	ราษฎรจะได้พึ่งพระบารมี ฯ
ฯ ๑๐ คำ ฯ
๏ เมื่อนั้น	ระเด่นมนตรีเรืองศรี
ได้ฟังชาวพาราพาที	ถวายพรภักดีนี่นันต์
พระเร่งชื่นชมภิรมย์จิต	สมคิดต้องฤทัยที่ใฝ่ฝัน
ชำเลืองดูประสันตาให้หน้ากัน	พลางแย้มยวนสรวลสันต์สำราญใจ ฯ
ฯ ๔ คำ ฯ
๏ บัดนั้น	ประสันตารู้แจ้งอัชฌาสัย
บังคมพลางทางกระซิบทูลไป	ได้ทรงฟังมั่งหรือไม่พระราชา
เมื่อกี้เหล่าไพร่ฟ้าประชาชน	เขาพูดจาชอบกลเป็นหนักหนา
สมพรปากหากได้เหมือนวาจา	ประสันตาจะพลอยดีใจ ฯ
ฯ ๔ คำ ฯ
๏ เมื่อนั้น	ระเด่นมนตรีศรีใส
สรวลพลางทางขับมโนมัย	เข้าในนิเวศน์วังพลัน
ชวนระเด่นดาหยนยุรยาตร	ลงจากอัศวราชผาดผัน
เข้าไปประนมบังคมคัล	สองประหมันอะหยีด้วยปรีดา ฯ
ฯ ๔ คำ ฯ เสมอ
๏ เมื่อนั้น	ระตูผู้ผ่านหมันหยา
ทั้งประไหมสุหรีศรีโสภา	เห็นอิเหนาเข้ามาก็ยินดี
จึงตรัสเรียกนัดดามานั่งใกล้	แล้วปราศรัยด้วยความเกษมศรี
แต่เจ้าจากหมันหยาธานี	น้านี้คิดถึงเป็นพ้นไป
ซึ่งเจ้ากรีธาพลาพล	มีธุระกังวลเป็นไฉน
จะมาเมืองหมันหยานี้หรือไร	หรือจะไปเมืองไหนพระนัดดา ฯ
ฯ ๖ คำ ฯ
๏ เมื่อนั้น	ระเด่นมนตรีก็หรรษา
จึงน้อมเศียรสนองพระบัญชา	อันธุรกิจจานั้นไม่มี
หลานมาเที่ยวเล่นป่าพนาลัย	พอใกล้จึงแวะเข้ามานี่*
หวังจะเยือนพระองค์ทรงธรณี	เกลือกจะมีอันตรายโรคา ฯ
ฯ ๔ คำ ฯ
๏ เมื่อนั้น	ท่านท้าวเจ้าเมืองหมันหยา
ยิ้มพลางทางตอบวาจา	ทุกข์ร้อนโรคาก็บางเบา
อันสามกษัตริย์สุริย์วงศ์	บิตุราชมาตุรงค์ของเจ้า
ทั้งยาหยีโฉมยงนงเยาว์	ยังสบายบรรเทาทุกข์ร้อน
อนึ่งในกรุงกุเรปัน	เกษมสันต์เป็นสุขสโมสร
เสนาในไพร่ฟ้าประชากร	นิราศร้อนโรคันหรือฉันใด ฯ
ฯ ๖ คำ ฯ
๏ เมื่อนั้น	ระเด่นมนตรีเฉลยไข
อันพระบิตุเรศเรืองชัย	ทั้งประไหมสุหรีวิยะดา
ก็อยู่เย็นเป็นสุขทุกนิรันตร	ทั่วทั้งกุเรปันหรรษา
ปราศจากอันตรายโรคา	ไพร่ฟ้าประชากรก็สำราญ ฯ
ฯ ๔ คำ ฯ
๏ เมื่อนั้น	องค์ประไหมสุหรีเกษมศานต์
จึงมีมธุรสพจมาน	เมื่อวันวานนี้ถือว่าโจรไพร
ต่างตระหนกตกใจทั้งพารา	จะรู้ว่านัดดาก็หาไม่
เจ้าจะเที่ยวเล่นป่าพนาลัย	เหตุใดจึงทำดังนี้ ฯ
ฯ ๔ คำ ฯ
๏ เมื่อนั้น	ระเด่นมนตรีเรืงศรี
ยิ้มพลางทางทูลไปทันที	หลานนี้ไม่สบายวิญญาณ์*
คิดจะใคร่เที่ยวชมต่างประเทศ	จึงแกล้งแปลงเพศเป็นชาวป่า
ครั้นว่ามิทำดังนี้มา	ก็จะเลื่องลือชาทุกธานี ฯ
ฯ ๔ คำ ฯ
๏ เมื่อนั้น	ระตูผู้ผ่านกรุงศรี
สำรวลสรวลสันต์แล้วพาที	ตรัสสั่งเสนีในทันใด
จงแต่งที่ประเสบันอากง	ให้องค์นัดดาอาศัย
เครื่องเสวยเคยส่งจงส่งไป	กว่าจะได้กลับคืนพารา ฯ
ฯ ๔ คำ ฯ
๏ บัดนั้น	ดะหมังบังคมเหนือเกศา
จึงทูลสนองพระบัญชา	ที่ข้างหน้าแต่งแล้วพระภูวไนย ฯ
ฯ ๒ คำ ฯ
๏ เมื่อนั้น	องค์ท้าวหมันหยาเป็นใหญ่
จึงตรัสแก่นัดดาดวงใจ	จงไปหยุดพักให้สำราญ ฯ
ฯ ๒ คำ ฯ
๏ เมื่อนั้น	อิเหนาคำนับรับบรรหาร
ก้มเกล้าประณตบทมาลย์	แล้วลีลาจากสถานพระโรงคัล ฯ
ฯ ๒ คำ ฯ เสมอ
๏ ครั้นถึงจึงขึ้นบนตำหนัก	ยับยั้งหยุดพักเกษมสันต์
ค่อยสบายคลายใจจาบัลย์	เป็นสุขทุกวันเวลา
พระคิดถึงจินตะหราโฉมยง	จะใคร่ได้ดังจำนงปรารถนา
วันหนึ่งจึงสั่งประสันตา	ไปหาสี่เสนามาบัดนี้ ฯ
ฯ ๔ คำ ฯ
๏ บัดนั้น	ประสันตารับสั่งใส่เกศี
ถวายบังคมคัลอัญชลี	รีบไปดังมีบัญชาการ ฯ
ฯ ๒ คำ ฯ เชิด
๏ ครั้นถึงจึงแกล้งแจ้งกิจจา	รับสั่งใช้มาให้หาท่าน
ขอเชิญไปเฝ้าบทมาลย์	เป็นการเร็วร้อนอย่านอนใจ ฯ
ฯ ๒ คำ ฯ
๏ บัดนั้น	ทั้งสี่เสนาผู้ใหญ่
ครั้นแจ้งก็พากันคลาไคล	ไปตำหนักภูวไนยทันที ฯ
ฯ ๒ คำ ฯ เสมอ
๏ ต่างคนเคารพอภิวาท	กราบลงแทบบาทบทศรี
หมอบอยู่ตรงพักตร์พระภูมี	คอยฟังคิดจะตรัสมา ฯ
ฯ ๒ คำ ฯ
๏ เมื่อนั้น	พระโฉมยงทรงโสมนัสสา*
จึงกล่าวสุนทรวาจา	ดูราดะหมังมนตรี
อย่างไรนั่นที่ท่านไปว่าขาน	เมื่อออกไปปลายด่านกรุงศรี
หลายวันแล้วมาอยู่ในบุรี	ไหนนี่ไม่เหมือนที่ว่าไว้
ทั้งสี่นายช่วยถ่ายของสู่	เอ็นดูเราด้วยช่วยแก้ไข
แม้นมิโปรดปรานประการใด	จงพิดทูลให้ได้ท่วงที ฯ
ฯ ๖ คำ ฯ
๏ บัดนั้น	จึ่งมหาเสนาทั้งสี่
ยิ้มแล้วอภิวันท์อัญชลี	ดะหมังมนตรีก็ทูลไป*
ซึ่งถ้าว่าขานที่ผ่านนั้น	จะเอาเป็นคำมั่นนั้นไม่ได้
แต่คะเนดูเห็นไม่เป็นไร	จะช่วยไปกว่าจะสุดกำลัง ฯ
ฯ ๔ คำ ฯ